به چه کسانی نباید اعتماد کرد!

به چه کسانی نباید اعتماد کرد!

عهد دو گونه است: عهد و پیمانى که مردم با یکدیگر مى‏بندند و باید به آن وفادار باشند. و عهد و پیمانى که خداوند براى رهبرى یک جامعه، بر عهده‏ى پیامبر یا امام قرار مى‏دهد که این عهد مقام الهى است. «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» (بقره، 124) بخشى از پیمان‏هاى الهى که این آیه بر آن تأکید مى‏کند، همان پیمان‏هاى فطرى است که خداوند در نهاد همه افراد بشر قرار داده است.

---

به پیمان فاسقان، اعتماد نکنید!! 

الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثاقِهِ وَ یَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ (بقره27)

(فاسقان) کسانى هستند که پیمان خدا را پس از آنکه محکم بستند مى‏شکنند، و پیوندهایى را که خدا دستور داده برقرار سازند قطع مى‏نمایند، و در زمین فساد مى‏کنند، قطعاً آنان زیان‏کارانند.

پیمان‏هاى الهى که در این آیه مطرح گردیده، متعدّد است: خداوند از انبیا پیمان گرفته تا آیات الهى را به مردم بگویند. («وَ إِذْ أَخَذْنا مِنَ النَّبِیِّینَ مِیثاقَهُمْ» احزاب، 7) و از اهل کتاب تعهّد گرفته تا کتمان حقایق نکنند و به بشارت‏هاى تورات و انجیل که درباره پیامبر اکرم صلى اللَّه علیه و آله آمده است عمل نمایند. («وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثاقَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ» آل عمران، 187) و از عامّه مردم نیز عهد گرفته، به فرمان الهى عمل کرده و راه شیطان را رها کنند. («وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ» اعراف، 172)

در اسلام وفاى به عهد واجب است، حتّى نسبت به کفّار. و عهدشکن، منافق معرّفى شده است، هر چند که اهل نماز باشد. رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند: «لا دین لمن لا عهد له» (بحار، ج 72، ص 198) آن کس که پایبند تعهّدات خود نیست، از دین بهره‏اى ندارد.

خداوند در این آیه فرمان داده تا با گروه‏هایى پیوند و رابطه داشته باشیم:«أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ» در روایات آن گروه‏ها چنین معرّفى شده‏اند:

رهبران آسمانى، دانشمندان، خویشاوندان، مؤمنین، همسایگان و اساتید.

از جمله «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» استفاده مى‏شود که رهبرى آسمانى، عهد خداوند است و از روایات نیز استفاده مى‏شود که نماز، عهد خداوند است

و هر کس رابطه‏ى خود را با این افراد قطع کند، خود خسارت مى‏بیند. زیرا جلو رشد و تکاملى را که در سایه این ارتباطات مى‏توانسته داشته باشد، گرفته است.

وفاى به عهد، کمالى است که خداوند خود را به آن ستوده است «وَ مَنْ أَوْفى‏ بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ» (توبه، 111)

کیست که بهتر از خدا به پیمانش وفا کند؟

وفاى به عهد حتّى نسبت به مشرکین لازم است «فَأَتِمُّوا إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلى‏ مُدَّتِهِمْ» (توبه، 4) تا پایان مدّت قرارداد به‏ پیمانى که با مشرکین بسته‏اید وفادار باشید.

همچنین در آیه 25 سوره رعد پیمان‏شکنان لعنت شده‏اند.

عهد دو گونه است: عهد و پیمانى که مردم با یکدیگر مى‏بندند و باید به آن وفادار باشند. و عهد و پیمانى که خداوند براى رهبرى یک جامعه، بر عهده‏ى پیامبر یا امام قرار مى‏دهد که این عهد مقام الهى است. «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» (بقره، 124) بخشى از پیمان‏هاى الهى که این آیه بر آن تأکید مى‏کند، همان پیمان‏هاى فطرى است که خداوند در نهاد همه افراد بشر قرار داده است. چنان که حضرت على علیه السلام فلسفه‏ى نبوّت را شکوفا نمودن پیمان فطرى مى‏داند. «و واتر الیهم انبیائه لیستأدوهم میثاق فطرته» (نهج البلاغه، خطبه 1)

عهد خداوند چیست؟

از جمله «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» استفاده مى‏شود که رهبرى آسمانى، عهد خداوند است و از روایات نیز استفاده مى‏شود که نماز، عهد خداوند است.

هر گونه تعهّدى که انسان بین خود و خدا داشته باشد، عهد الهى است. قوانین عقلى، فکرى و احکام الهى نیز مصداق عهد الهى مى‏باشند.

علّامه مجلسى قدس سره به دنبال آیه‏ى«وَ یَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ» یکصد و ده حدیث درباره اهمیت صله رحم، بیان نموده و آنها را مورد بحث قرار داده است. (بحار، ج 71، ص 87)

ما در اینجا برخى از نکات جالبى را که در آن روایات آمده، نقل مى‏کنیم:

با بستگان خود دیدار داشته باشید، هر چند در حدّ نوشاندن آبى باشد.

صله رحم، عمر را زیاد و فقر را دور مى‏سازد.

با صله رحم، رزق توسعه مى‏یابد.

بهترین قدم‏ها، قدمى است که براى صله‏ى رحم و دیدار اقوام برداشته مى‏شود.

در اثر صله رحم، به مقام مخصوصى در بهشت دست مى‏یابید.

به سراغ بستگان بروید، گرچه آنها بى اعتنایى کنند.

در اسلام وفاى به عهد واجب است، حتّى نسبت به کفّار. و عهدشکن، منافق معرّفى شده است، هر چند که اهل نماز باشد. رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند: «لا دین لمن لا عهد له» آن کس که پایبند تعهّدات خود نیست، از دین بهره‏اى ندارد

صله رحم کنید هر چند فامیل از نیکان نباشد.

صله رحم کنید، گرچه با سلام کردن باشد.

صله‏ى رحم، مرگ و حساب روز قیامت را آسان مى‏کند.

بویى از بهشت نصیب شخص قاطع رحم نمى‏شود.

صله‏ى رحم باعث تزکیه عمل و رشد اموال مى‏شود.

کمک مالى به فامیل، بیست و چهار برابرِ کمک به دیگران پاداش دارد.

صله رحم کنید، گرچه یک سال راه بروید.

امام صادق علیه السلام مى‏فرماید:

پدرم سفارش کرد، با افرادى که با فامیل خود رابطه ندارند، دوست مشو. (تفسیر راهنما و نور الثقلین)

پیام‏های آیه:

1 ـ پیمان‏شکنى، شیوه‏ى فاسقان است. «الْفاسِقِینَ. الَّذِینَ یَنْقُضُونَ» (فعل مضارع، رمز دوام است)

2 ـ به پیمان فاسقان، اعتماد نکنید. کسى که پیمان خداوند را نقض مى‏کند، به عهد و پیمان دیگران وفادار نخواهد بود. «یَنْقُضُونَ، یَقْطَعُونَ»

3ـ انسان در برابر خداوند مسئول است، چون با عقل و فطرت خود، با او عهد و میثاق بسته که به احکام دین عمل کند. «عَهْدَ اللَّهِ»

4ـ اسلام با انزوا مخالف است.«أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ»

5ـ عهدشکن، به تدریج مفسد مى‏شود.«یَنْقُضُونَ، یُفْسِدُونَ»

6ـ عهدشکن به خود ضربه مى‏زند، نه خداوند. «أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ»